Musicologica Olomucensia X:X | DOI: 10.5507/mo.2025.001

Witold Lutosławski’s Radio Bohemica: A Commentary on the Musical Reception of the Manuscript of Dvůr Králové and the Manuscript of Zelená Hora in Poland

Małgorzata Sułek

The discovery of the Manuscript of Dvůr Králové and the Manuscript of Zelená Hora in the Czech lands at the beginning of the nineteenth century aroused great interest among the Polish intellectual and artistic elite, provoking discussions on the prehistory of Slavonic culture and generating numerous more or less faithful Polish translations of the texts included in manuscripts. This article addresses the problem of the musical reception of both forgeries in Poland, which is far more modest than the Polish literary works inspired by the two Czech forgeries or the historical studies addressing the issues outlined in them. To the modest list of composers using the texts from the two manuscripts in their musical works – which so far includes only Władysław Żeleński and Ewa Fabiańska-Jelińska – we should add Witold Lutosławski, thanks to recent research on his works for radio theatre. Among the pieces composed by Lutosławski for a radio play Legenda o Walgierzu Wdałym (The Legend of Walgierz Wdały) with text by Stanisław Nadzin, broadcast on Polish Radio in 1946, a fragment of the Libussa’s Judgement performed by one of the play’s protagonists has recently been found. This article contains the most important information about the plot and musical setting of the radio play, as well as analysing the vocal excerpts using the Polish translation of the Libussa’s Judgement.

Keywords: Manuscript of Dvůr Králové; Manuscript of Zelená Hora; The Legend of Walgierz Wdały; Václav Hanka; Witold Lutosławski; Stanisław Nadzin; radio play

Accepted: September 18, 2025; Prepublished online: December 3, 2025 

Share...
Download citation
  • BibTeX (.bib)
  • Bookends (.ris)
  • EasyBib (.ris)
  • EndNote (.enw)
  • EndNote 8 (.xml)
  • ISI WoS (.isi)
  • Medlars (.medlars)
  • Mendeley (.ris)
  • MODS (.xml)
  • Papers (.ris)
  • RefWorks (.txt)
  • RefManager (.ris)
  • RIS (.ris)
  • MS Word (.xml)
  • Zotero (.ris)
    • Open full article

    Selected references

    1. Music Sources
    2. Lutosławski, Witold. Legenda o Walgierzu Wdałym. Autograph. Witold Lutosławski Sammlungen, Film- und Hörspielmusiken, Archiv und Forschungszentrum für die Musik des 20. und 21. Jahrhunderts, Paul Sacher Stiftung, CH-Bps, Basel, no reference no.
    3. Lutosławski, Witold. Trzy fragmenty na flet i harfę (lub fortepian). Polskie Wydawnictwo Muzyczne, 2013. Żeleńský [Żeleński], W[ładysław]. Pĕt zpĕvů z králodvorskèho rukopisu s polským textem Op. 10. Series Zlatý zpĕvník. Sbirka nejoblíbenĕjších zpĕvů českých pro jeden hlas s průvodem piana. J. Hoff­mann, 1862. Literary Sources
    4. Bielowski, Augustyn. "Jeleń." Haliczanin 1, no. 2 (1830): 106-107.
    5. Bielowski, Augustyn. "Sąd Libuszy." Pamiętnik Naukowy 1, vol. 2, no. 4 (1837): 26-31.
    6. Brodziński, Kazimierz. "Zbichon. Duma przełożona ze staro-czeskiego ięzyka." Pamiętnik Warszawski 6, vol. 17 (May 1820): 393-397. Hanka, Váceslav [Václav]. Rukopis Kralodvorský, i Zelenohorský. Zpĕvopravné básnĕ. Slovnĕ i vĕrnĕ v póvodniem starém jazyku. Bohumil Hasse, 1861. Lasota Cięglewicz, Kasper. "Kukułka. Przekład z rękopismu Królodworskiego." Rozmaitości 11, no. 3 (1827): 22.
    7. Nabielak, Ludwik. "Czestmir a Własław," "Ludissa i Lubor," "Udalryk i Bolesław," "Jeleń." Haliczanin 1, no. 2 (1830): 93-99, 99-103, 103-105, 105-106.
    8. Nabielak, Ludwik. "Zabytki starożytnej poezyi sławiańskiej," "Jarosław," "Zaboj i Sławoj a Ludiek." Haliczanin 1, no. 1 (1830): 198-201, 202-209, 210-216.
    9. Nadzin, Stanisław. Lenino. Książka i Wiedza, 1949.
    10. Nadzin, Stanisław. Opowiadania frontowe. Ministerstwo Informacji i Propagandy, 1945.
    11. Nadzin, Stanisław. Teatr wyobraźni. Księgarnia F. Hoesicka, 1938.
    12. Nadzin, Stanisław. W rocznicę powstania Ludowego Wojska Polskiego. Towarzystwo Wiedzy Powszechnej, 1954.
    13. Nadzin, Stanisław. Wojsko Polskie. Towarzystwo Wiedzy Powszechnej, 1952.
    14. Nadzin, Stanisław. Wojsko Polskie - zbrojne ramię narodu. Państwowe Wydawnictwo Wiedza Powszechna, 1952.
    15. Norwid, Ludwik. "Zabój, Sławoj i Ludiek. Ułamek z czeskiego poematu." Biblioteka Warszawska 3, no. 3 (1843): 59-63.
    16. Rakowiecki, Ignacy Benedykt. "Sąd Libuszy." In Prawda ruska czyli prawa Wielkiego Xięcia Jarosława Władymirowicza, vol. 2, 157-169. Drukarnia Pijarów, 1822. Rakowiecki, Ignacy Benedykt. "Zabój," "Sąd Libuszy." In Prawda ruska czyli prawa Wielkiego Xięcia Jarosława Władymirowicza, vol. 1, 231-234, 235-241. Drukarnia Pijarów, 1820. Siemieński, Lucjan. Królodworski rękopis. Zbiór staroczeskich bohatyrskich i lirycznych śpiewów nalezionych i wydanych przez Wacława Hankę bibliotekarza król[ewskiego] narod[owego] czes[kiego] muzeum, a z czeskiego na polskie przez Lucyana Siemieńskiego przełożonych. Tłocznia D. E. Fried­leina, 1836. Skorochód-Majewski, Walenty. "Zabóy, Sławóy i Ludiek." Pamiętnik Warszawski 6, no. 17 (1820): 94-109. K. S. [Stronczyński, Kazimierz]. "Grobowiec Henryka Łagodnego (Probus) we Wrocławiu." Biblioteka Warszawska 1, no. 4 (1841): 1-37. The Queen Court Manuscript, with Other Ancient Bohemian Poems, Translated from the Original Slavonic into English Verse by A[lbert]. H[enry]. Wratislaw. John Deighton - George Bell, 1852. Wagner, Józef Bohdan. "Kukułka," "Opuszczona." Światowid, czyli zbiór najciekawszych powieści i artykułów, tak tłómaczonych [sic] jak oryginalnych nauce i zabawie poświęconych 1, vol. 1 (1835): 231, 250-251.
    17. Witwicki, Stefan. "Ludwika i Lubor, albo Turnieje (wedle "Rękopismu królodworskiego)." In Ballady i romanse, vol. 1, 11-20. Antoni Brzezina, 1824. Wóycicki, Kazimierz Władysław. Klechdy, starożytne podania i powieści ludu polskiego i Rusi, vol. 1, 28-39. Drukarnia Piotra Baryckiego, 1837. Zaleski, Józef Bohdan. "Pieśń staro-czeska. Z rękopismu Królodworskiego." Astrea. Pamiętnik Narodowy Polski 2, vol. 3, no. 4 (1823): 188-189.
    18. Zaleski, Józef Bohdan. "Wianek." In Obraz literatury powszechnej w streszczeniach i przykładach, vol. 2: Czasy nowożytne, edited by Piotr Chmielowski and Edward Grabowski. Teodor Paprocki i S-ka, 1896. Secondary Sources (b). "Teatr wyobraźni St. Nadzina." Antena 5, no. 32 (August 7, 1938): 8.
    19. Andrzejewski, Mateusz. "Rękopis królodworski i jego rezonans w literaturze muzycznej." Polski Rocznik Muzykologiczny 13 (2015): 155-171.
    20. Andrzejewski, Mateusz. "Songs Composed by Władysław Żeleński to the Lyrics of the Manuscripts of Dvůr Králové." Czech and Slovak Journal of Humanities. Musicologica 4, no. 2 (2015): 5-10. Balík, Štĕpán. "Czeska tradycja humoru i mistyfikacji." Teksty Drugie 21, no. 4 (2010): 247-266.
    21. Będkowski, Stanisław. "The Diary of the Life, Works and Activity of Witold Lutosławski." Witold Lutosławski Studies 1 (2007): 11-70.
    22. Bodman Rae, Charles. Muzyka Lutosławskiego. Translated by Stanisław Krupowicz. Wydawnictwo Naukowe PWN, 1996.
    23. Górski, Konrad. "Mickiewicz jako historyk i krytyk czeskiej literatury." Pamiętnik Literacki 22-23 (1925/1926): 286-316.
    24. Heller, Tadeusz. "Teatr wyobraźni." Nasz Przegląd 16, no. 184 (July 3, 1938): 14.
    25. Jaczyński, Michał. "Władysław Żeleński w Pradze." Edukacja Muzyczna 9 (2014): 63-77. Go to original source...
    26. Kardyni-Pelikánová, Krystyna. "Kapłani czy jokulatorzy. O czeskich mistyfikacjach literackich (cz. 1)." Twórczość 64, no. 4 (2008): 129-133.
    27. Kardyni-Pelikánová, Krystyna. "'Reportaż spod szubienicy' - iluzja romantycznego bohatera komunizmu. O czeskich mistyfikacjach literackich (cz. 2)." Twórczość 64, no. 6 (2008): 128-133.
    28. Kardyni-Pelikánová, Krystyna. "Divadlo Járy Cimrmana - prześmiewcza iluzja czeskiego arcygeniusza. O czeskich mistyfikacjach literackich (cz. 3)." Twórczość 64, no. 8 (2008): 130-135.
    29. Kardyni-Pelikánová, Krystyna. "Mistyfikacje literackie jako czeski sposób przekraczania opresyjnej rzeczywistości." In Podzwonne dla granic. Polsko-czeskie linie podziałów i miejsca kontaktów w języku, literaturze i kulturze, edited by Jaroslav Lipowski and Dorota Żygadło-Czopnik. Wydawnictwo Uniwersytetu Wrocławskiego, 2009.
    30. Kubacki, Wacław. "Teatr wyobraźni." Wiadomości Literackie 15, no. 22 (May 21, 1938): 4.
    31. Maślanka, Julian. "Nieznany polski przekład Rękopisu Królodworskiego." Slavia 29, no. 1 (1960): 115-125.
    32. Muras, Wioleta. Twórczość użytkowa Witolda Lutosławskiego w świetle jego biografii i w kontekście przemian audiosfery w XX wieku. Wydawnictwo Uniwersytetu Wrocławskiego, 2019.
    33. Smoter, Jerzy Maria. Spór o "listy" Chopina do Delfiny Potockiej. Polskie Wydawnictwo Muzyczne, 1976.
    34. Sułek, Małgorzata. "Słuchowisko Legenda o Walgierzu Wdałym Stanisława Nadzina i Witolda Lutosławskiego. Konteksty literackie i problemy źródłowe." In Muzyka - Media - Prawo - Marketing, vol. 3, edited by Beata Stróżyńska. Wydawnictwo Akademii Muzycznej im. Grażyny i Kiejstuta Bacewiczów w Łodzi, 2024.
    35. Szumiński, Piotr. Chopin i Potocka. Awantura o miłosną korespondencję. Wydawnictwo Naukowe Semper, 2005.
    36. Szyjkowski, Marian. "Mickiewicz jedzie do Pragi." Przegląd Zachodni 5, no. 11 (1949): 427-439.
    37. Tazbir, Janusz. Cudzym piórem… Falsyfikaty historyczno-literackie. Wydawnictwo Poznańskiego Towarzystwa Przyjaciół Nauk, 2002.
    38. Tazbir, Janusz. Opowieści prawdziwe i zmyślone. Interim, 1994.
    39. Topolska, Agnieszka. "Wokół Rękopisu królodworskiego." Meakultura, https://meakultura.pl/artykul/wokol-rekopisu-krolodworskiego-946/.
    40. Zwierzycka, Agnieszka. Pieśni solowe Władysława Żeleńskiego. Akademia Muzyczna im. Karola Lipińskiego we Wrocławiu, 2016.

    This is an open access article distributed under the terms of the Creative Commons Attribution-ShareAlike 4.0 International License (CC BY-SA 4.0), which permits use, distribution, and reproduction in any medium, provided the original publication is properly cited. No use, distribution or reproduction is permitted which does not comply with these terms.


    Return